- Δαίδαλα
- Αρχαία γιορτή στην πόλη των Πλαταιών προς τιμήν της θεάς Ήρας. Σύμφωνα με τον Παυσανία τα Δ. διακρίνονταν στα Μικρά που γιορτάζονταν κάθε επτά χρόνια και στα Μεγάλα που γιορτάζονταν κάθε εξήντα χρόνια. Ο ίδιος ιστορικός, εξηγώντας την αιτία της γιορτής, αναφέρει ότι σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση ο Δίας, θέλοντας να ξαναφέρει κοντά του την Ήρα, που κάποτε τον είχε εγκαταλείψει και είχε κρυφτεί, ακολούθησε τη συμβουλή του Κιθαιρώνα (κατά τον Πλούταρχο, του Aλαλκομενέα) και έσπευσε να κατασκευάσει ένα γυναικείο ξόανο (δαίδαλο, από όπου και η ονομασία της γιορτής), το οποίο, αφού φρόντισε να το ντύσουν σαν νύφη, διέταξε να το βάλουν σε ένα αμάξι και ζήτησε από τις Τριτωνίδες νύμφες να ψάλουν τον υμέναιο. Η Ήρα τότε κυριεύτηκε από ζήλια και έτρεξε αμέσως στον Κιθαιρώνα, αλλά μόλις ανακάλυψε την αλήθεια συμφιλιώθηκε με τον Δία και γεμάτη χαρά πήρε και αυτή μέρος στη γαμήλια πομπή. Ο Παυσανίας επίσης, περιγράφοντας τη διαδικασία του εορτασμού, αναφέρει ότι οι κάτοικοι της πόλης, αφού θυσίαζαν στη θεά σε ένα δάσος από βελανιδιές κοντά στις Αλαλκομενές, στη συνέχεια άφηναν έναν κόρακα να αρπάξει ένα κομμάτι κρέας από το σφάγιο της θυσίας και παρατηρούσαν σε ποιο δέντρο θα κούρνιαζε. Από το δέντρο αυτό κατασκεύαζαν ύστερα ένα ξόανο που το έβαζαν σε μία άμαξα και τοποθετούσαν δίπλα του μία γυναίκα νυμφεύτρια, δηλαδή παράνυφη, η οποία οριζόταν με κλήρο. Η άμαξα με το ιερό ξόανο κατευθυνόταν μαζί με άλλες γεμάτες κόσμο στην κορυφή του Κιθαιρώνα, όπου υπήρχε ένα ξύλινος βωμός της θεάς. Στον βωμό αυτό οι πιστοί θυσίαζαν μία αγελάδα στην Ήρα και έναν ταύρο στον Δία, και, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Πλούταρχος, η φλόγα της φωτιάς φαινόταν από πολύ μεγάλη απόσταση. Από συμβολική άποψη, το γεγονός της διάστασης ανάμεσα στον Δία και στην Ήρα υποδήλωνε τη διαταραχή των στοιχείων της φύσης και την αδυναμία να ξαναβρούν την ισορροπία τους. Συγκεκριμένα ο Δίας, που συμβόλιζε τη θερμή και πυρώδη δύναμη, όταν θύμωνε με την Ήρα προκαλούσε καύσωνα και ξηρασία στη Γη, ενώ η τελευταία, εξαιτίας της αέρινης και υγρής φύσης της, έστελνε πλημμύρες και καταστροφές. Ο συνδυασμός των δύο αυτών στοιχείων σήμαινε την αποκατάσταση της φυσικής ισορροπίας και την επιστροφή στην εποχή της γονιμότητας και της βλάστησης.
Dictionary of Greek. 2013.